مشخصه ی کلیدی اقتصاد
دانش، همکاری ها و ائتلاف چندگانه میان شرکتکننـدگان متعـدد اسـت. این نکته در تضاد با اقتصاد صنعتی سنتی است کـه مشـخه آن
رازداری بسـیار زیـاد و انـزوای خـود خواسته شرکتهای حاکم بود. آنچه که «مارپیچ سه
گانه» همکاری صنعت، دانشگاه ها و دولت نامیـده میشد حتی در روزهای اوج و رونق
اقتصاد اشیاء وجود داشت اما تغییرات کلی متعددی را گذرانده قبل از آنکه به شکل
کنونی آن کم و بیش به صورت شبکه های دانش متناسـب و سـازگار و احتـرام متقابل
همکاران است درآید.منشأ کار با اینترنت بر اساس مشارکت دانش بر ده ه 1960
بازمیگردد که دانشمندان علوم کامپیوتر به دنبال طرحهای تحقیقاتی متعددی برای ARPA بودند. ARPA سازمان طرحهای
تحقیقاتی پیشرفته وابسته به وزارت دفاع ایالات متحده است. دانشمندان کامپیوترهای
خـود را به صورت شبکه درآوردنـد تـا انتقـال سـریع اطلاعـات را تسـهیل نماینـد و
در نتیجـه D&R و چرخه های
بهبود محصول را سرعت بخشیدند. ARPANET اولیـه و شـبکه
هـای جانشـین آن بـه وسیله فرآیند کل به جزء و در پاسخگویی به نیاز آن زمان کار
میکرد ابزارهای اصلی کار بـا اینترنـت انتقال بستهای، نرمافزار IP/TCP و معمـاری کـارخواه ـ کارسـاز بـود کاربردهـای اساسـی
انتقـال اطلاعات و بازیابی آن از قبیل پست الکترونیک، FTP ،جویشگران
و در نهایـت شـبکه جهـانی وب ونمودهای چندرسانهای آن ایجاد شد. تا اواخر ده ه 1980
محتوا و عمل فنآوری و شبکهسازی دانش در تضاد با فرهنگ غالب بود. هر شرکتی و در
واقع هر نوع امکانات هر شرکتی، بـه نوبـه خـود دژی مستحکم به حساب میآمد. رازداری
کامل شیوه کار بود. شرکت موفق میباید محصولات خود را تا زمان عرضه مخفی نگاه
میداشت و جزئیات مربوط به آنها اغلب تا سالها پس از عرضه آنها در بازار فاش نمیشد.
پژوهشگران به ندرت درباره کار خود صحبت میکردند. مقالات و سخنرانیهای آنهـا کاملاً
پالایش شده بود و به نوعی کـار تکمیلـی شـده و بـه گونـهای متـروک را توصـیف
مـینمـود.
سخنرانیهای
مربوط به محصولات مزیتهای تجاری آن را توصیف میکرد اما در مورد جزئیات فنی سکوت
اختیار میشد. استانداردها به وسیله شرکت حاکم در آن زمینه تحمیل میشد و یا بـا
سـرعتی حلزونی به وسیله گروه های حرفهای تحت تأثیر قدرتمند شرکتهای حـاکم ایجـاد
مـیگردیـد. ایـن سطح بالای رازداری لزوماً باعث دوبارهکاریهای بسیاری میگردید کـه
نهایتـاً باعـث اتـلاف منـابع عظیمی میشد. هر شرکتی آزمایشگاه تحقیقاتی خود را
داشت و تمامی تسـهیلات، گسـتره کـاملی از عملکردهای حامی را به دنبال داشت.عجیب
نیسـت کـه در آغـاز توسـط شـرکتهـای آمریکـایی از اینترنت اجتناب شد به دلیل آنکـه
هیچگونـه تـأمین بـرای رازداری و محرمانـه مانـدن در آن وجـود نداشت. تنها
شرکتهایی که در اینترنت وارد شدند آزمایشگاه های تحقیقـاتی کـامپیوتر و سـازندگان
ابزارهای ارتباطات دور و استفادهکنندگان از شبکه ارتباطات دور بودند. از طرف دیگر
این حضور بـه رغم تمایل دانشگاهیانی بودند که بر شبکه تسلط داشتند. اسن احساس قوی
وجود داشت که نمیباید از اینترنت برای مقاصد تجاری استفاده شود و آداب معاشرت
شبکهای به صورت پرآب و تابی ایجاد شده بود که مخالف استفاده تجاری بود.اما رقابت
شـدید ژاپـن در ده ههـای 1970 و 1980 حیـات بخشهای اساسی متعددی از صنعت ایالات
متحـده را بـه خطـر انـداخت. پـس از، از دسـت دادن حاکمیت در بخش الکترونیک، صنایع
خودروسازی و پردازش نیمهرساناها، صنعت آمریکا مجبور بـه بازنگری عملکرد خود شد تا
به صورتی که در اقتصادی که به صورت فزایندهای جهـانی مـیشـود هیچ شرکت واحدی هر
چقدر هم بزرگ و قدرتمند باشد نمیتواند به تنهایی کار کند.
پذیرش این
واقعیت باعث همکاری راهبردی، تلفیق و یکپارچگی و دیگر اشـکال همکـاری شـد کـه برای
شرکتها این امکان را فراهم نمود که در هم ادغام شوند و دست از دوبارهکاری و
عملکردهای حاشیهای بردارند و به صورتی شراکتی بسیاری از عملکردهای حاشیهای بردارند
و به صورتی شراکتی بسیاری از عملکردها را انجام دهند و هزینه های D&R و بهبود محصول را با همکاری، روش سریع و
کارا برای ارتباطات و تعامل موردنیاز بود و اینترنت به طرز شایسـتهای جوابگـوی
ایـن نیـاز بـود. اینترنت در عین حال علامت پایدار
خود را بر عملکرد دنیای شرکتها گذاشت. توجه شرکتهـا بـه شبکه باعث ایجاد
اینترنتها، دیوارهای آتشین و رمزهای حفاظتی شد. این اقدامات حفاظتی نه تنهـا اطلاعات
شرکتها را محافظت میکند بلکه برای تأمین حریم خصوصی و حفاظت از مالکیت فکری و
اطلاعات انحصاری به کار میرود. پیدایش تجارت الکترونیک باعـث شـرکت فعـال
شـرکتهـای تجاری شد که روزبهروز نیز افزایش مییابد. ماهیت ذاتی اینترنت باعـث
ایجـاد سـریع شـرکتهـای کوچک و کاملاً متمرکز گردید که اغلب همکاری بسیاری با
شرکتهای بزرگ دارند و به عنوان منبع ایده های جدید برای آنها به شمار میروند. در
هر صورت در کنار بودن به عنوان بزرگتـرین مخـزن و سریعترین انتشار دهنده دانش و
اطلاعات در تاریخ بشری، اینترنت همچنین تسهیل کننده بزرگ تعامل و تبادل بین شرکتها
با یکدیگر و با مشتریان است.ایجاد همکاری بـین شـرکتهـا همچنـین باعـث پیکربندی
دوباره بازار کار شد. ارتباطات شـبکهای باعـث حـذف بسـیاری از عملکردهـای مـدیریت
واسطهای گردید و در دسترس بودن داده ها اهمیت عملکردهای کارکنانی چون تحلیلگـران
را جهـش داد. ایجادنرمافزار، بهبود عملکرد و تأمین خدمات، موتور اقتصاد جدید گردید
و تولید سنتی جایگـاه خود را حداقل در دنیای توسعهیافته از دست داد. تقریباً تمامی
عملکردهای شغلی نیازمند سـطحی از سواد کامپیوتری است. این تغییرات باعث جابجایی
ساختاری در بازار کار شد جابجایی کـه جـدی و اغلب دردناک اما اجتنابناپذیر بود و
از لحاظ تاریخی بیسابقه نبود.ائتلافها، همکاریها، ادغامها و مالکیتها مشخصه صنایع
اطلاعات و ارتباطـات دور خصوصـاً در آمریکاسـت. ادغـام شـرکتهـای 2 RBOCS ،تکثیـر و سـپس ادغـام شـرکتهـای تلفـن از
راه دور، ادغـام ISP 1 منطقـهای بـل ،
شرکتهای اینترنتی و ترکیب شدن شرکتهای رسانهای و اینترنت امری معمول در این زمینه
است. هدف از این ائتلافها حصول اطمینان
از برخورداری از سـهم بیشـتری از بـازار بـرای شـرکتهـای باقیمانده رقابت نمودن
بیشتر آنها در بازار است. فرایند ائتلاف شرکتها محـدود بـه ایـالات متحـده نیست
بلکه در واقع امری جهـانی اسـت. برخـی از مثـالهـای ادغـام ورای مرزهـا شـامل
همکـاری T& AT و BT،Vodaphone ،بیسیمVivendi
و
دیگران است.
در این زمره
کنسرسیومهای متعدد بین المللی نیز وجود دارند که شرکتهای تلفنی را که به تازگی در
آمریکای لاتین، آسیا و اروپای شرقی خصوصی سازی و یا رفع ممنوعیت شده اند را به کار
گرفته اند.
پیشرفت همکاریها
محدود به دنیای شرکتها نیست. دانشگاه ها به همکاری صـنعت و سـازماندهی دولتی بانی
تحقیقات، شرکتکنندگان قدرتمند اقتصاد اطلاعات بودهاند. تعاملات دانشگاه و صـنعت به
آغاز انقلاب صنعتی برمیگردد. اساتید دانشگاه اصولاً به عنوان مشاوران و نیروی
بالقوه کاری برای صنعت بودهاند. بعداً شرکتها دریافتند که به دانشگاه ها نیازمندند
که آنـان را بـا توسـعه هـای جدیـد همساز نماید و سازمانهایی با تلفیق صنعت و
دانشگاه شکل گرفت. از حدود ده ه 1960 شرکتهای بزرگتر به دانشگاه ها به عنوان منابع
ایده های جدید نگریستند و اغلب از فنآوریهای توسعه یافته در دانشگاه ها تحت حمایت
دولت استفاده نمودند. بسیاری از شرکتها همچنین تأمین بودجه تحقیقـاتی بودجه
تحقیقاتی را در دانشگاه ها به عهده گرفتند تا تحقیقـات مربـوط بـه کارهـای خـود را
تکمیـل نمایند. اصولاً بانیان صنعتی قادر بودند در صورت تمایل مفاد این توافقات در
مورد محرمانه بـودن و مالکیت اندیشه را دیکته نمایند. وضعیت در ایالات متحده در
اواسط ده ه 1970 بسـیار تغییـر نمـود، زمانی که صنعت از منابع کمتری برخوردار بود
و دانشگاه ها به دلیل حمایـت مـالی دولـت بـر حـق انتشار نتایج تحقیقات و مالکیت
یا حداقل مالکیت مشترک اندیشه پای فشردند. دولت هر چـه بیشـتر از همکاری با صنعت
کناره گرفت و اغلب به عنوان سامانگری مخاصم عمل مینمود و یـا خواسـتار قراردادهای
نظامی حفاظتی بالا و سختگیرانه بود.اعتقاد بر این بود که تأثیر فزاینده ژاپنـیهـا
در بـازار فنآوری در کنار دیگر چیزها به دلیل تلاشهای هماهنگ کننده D&R ملی مانند پروژه طـرح پـنجم کامپیوتر
است. طبیعتاً برای دولت ایالات متحده غیرممکن بود که از این نمونه پیروی کند و
برنـدگان و بازندگکان در درون صنعت را تعیین نماید چرا که اینکار اصول و
محدودیتهای صریح زمان صلح در مورد نقش دولت در سیستم سیاسی ایالات متحده را زیرپا
میگذاشت. در عـوض دولـت ایـالات متحده محیطی سازمانیافته برای تعاملات دانشگاه و
صنعت را فراهم نمود.بودجه های دولـت، مراکـز تحقیقات مهندسی مراکز علوم و
تکنولوژی، محققین جـوان وابسـته بـه ریاسـت جمهـوری و دیگـر سازوکارهایی را برای
جذب صنعت بـه شـرکت در تـأمین بودجـه تحقیقـات و ایجـاد همکـاری بـا پژوهشگران
دانشگاهی را تأمین نمود. جلوه نهایی این سیاسـت در تحقیقـی مشـترک بـین صـنعت و
دانشگاه و سپس سازمانهای تولیدکننده atecho Sem بروز نمود که به
پردازش نیمـه هادیهـا بـرای مبارزه با تلاشهای ژاپنیها در تسخیر بازار در این
زمینه اختصاص یافته بود. تلاشهای مشـابهی در اروپا صورت گرفت که منجر به تعدادی
برنامـه هـای چنـد ملیتـی بـزرگ ماننـد ACTS ،RACE،
ESPRIT و EUREKA گردید. در
حالیکه نتایج مثبت بسیاری در این همکاریهای چند جنبه بـه دست آمد هیچ پیشرفت و
تغییر شگفت انگیزی مرهون کار آنها نیست، دلیل اولیه عملکرد کم فـروغ آنها عدم
اعتماد صنعت به این سیستم بود. ساعتهای متمادی صرف تعیین نقش همکاران دانشگاهی به
گونهای میشد که فعالیتهای آنها محدود به پژوهش به اصلاح «پیش رقابتی» گردد.
صنعت تا اواخر ده
ه 1980 به عنوان بخشی از کاهش هزینه ها و تلاشهای مهندسی دوبـاره سـاختار خود، تا
حد زیادی دست از پژوهشهای پایهای برداشت. اغلـب آزمایشـگاهی تحقیقـات زیربنـایی
بسته شد و شرکتها برای تأمین نیازهای اصلی پژوهشی خود به دانشگاه ها روی آوردند.
اما وقتی که پای عملکرد خاص این پژوهش در میان بود صنعت راز دار و خاموش بود.
فروش کاشی مسجدی