با توجه به اینکه شاخص اصلی برای شناخت
وضعیت واحدهای تولیدی رقابت پذیری آنها در بازار میباشد . نقش بخشهای تحقیق و
توسعه در این زمینه فوق العاده مهم و اساسی ارزیابی میگردد . لذا برای رسیدن به یک
نتیجه گیری منطقی لازم مینماید در مرحله نخست با بررسیهای علمی علل نارساییها را
روشن نموده و سپس با بسترسازی و ارائه راه حلهای نوین بتوانیم به اهداف از پیش
تعیین شده دسترسی پیدا کنیم
در کتاب قطعه سازی ، نگاهی از درون از قول
رئیس شرکت خودروسازی فورد نقل شده است که خوش به حال رئیس ایران خودرو چون ما تا
به حال دو شب راحت نخوابیده ایم و نگران از این هستیم که آیا محصول ما در بازار
فروش چه وضعیتی خواهد داشت در حالیکه در ایران خودرو محصول قبل از تولید به فروش
رفته است (5) . شاید در یک چنین اظهار نظری بتوان جواب لازم برای مشکلات موجود و
نارساییها را پیدا کرد . قبلا در رابطه با سوبسیدهای غیر مستقیم ، نرخ ارز ، نرخ
بهره ، حقوق گمرکی و غیره که نقش اساسی در تداوم کار واحدهای تولیدی داخلی داشته است
به مطالبی اشاره کرده ایم ولی با تمایلی که در کشور در جهت پیوستن به سازمان تجارت
جهانی وجود دارد به راستی سرنوشت اکثر صنایعی که با برخورداری از حمایتهای مختلف
به دوام و بقای خود ادامه داده اند به کجا خواهد انجامید؟ اگر مدیریت شرکت خودرو
سازی فورد با آن همه توان علمی ، تکنولوژیکی و تحقیقاتی کارخانه ، دو شب نتواند
بعلت نگرانیهای تولید و فروش به استراحت بپردازد مسلما برای شرکتهایی که به تازگی
میخواهند با ورود به عرصه های رقابت بین المللی ضمن جبران کمبودها حرفی برای گفتن
نیز داشته باشند برای دست اندر کاران و مدیریت ها حتی یافتن دقیقه ای برای استراحت
نیز عاری از دغدغه و نگرانی نخواهد بود . وقتیکه و محصول مشابه با کیفیت و هزینه
های تولیدی متفاوت در کنار یکدیگر قرار بگیرند و مشتری نیز حق انتخاب داشته باشد
در اینصورت مفهوم مدیریت اصولی و خلاقیت در نیروهای علمی و تخصصی معنی پیدا میکند
و از هر تلاشی در جهت بهبود و ارتقای کیفیت قدردانی می گردد . تاکنون در اکثر
کارخانجات تولیدی داخلی با توجه به اینکه کمیت مهم ارزیابی شده و کیفیت بعلت تعیین
کننده نبودن نقش مشتری از نقش اساسی برخوردار نموده است به خشهای تحقیق و توسعه نیز
بیشتر بصورت تشریفاتی پرداخته شده و در حقیقت گروهی به خاطر پرکردن پست های
سازمانی در این بخش به فعالیت پرداخته اند که نه تنها توانمندیهای لازم برای تحقیق
و نوآوری بهره مند نبوده اند بلکه از فعال بودن این بخش در اغلب موارد مشکلات
دیگری نیز بر مشکلات موجود سازمان افزوده شده است . بایستی بپذیریم که تاکنون در
اکثر مراکز تولیدی و حتی در برخی از مراکز تحقیقی هنوز تعریف درست و حساب شده از
تحقیق و محقق وجود ندارد و خیلی از کارهای تولیدی در زمره کارهای تحقیقاتی به حساب
آمده و مجریان کار نیز بیشتر به اجرای نقش در مسئولیتهای محوله پرداخته اند . در
صورتیکه بخش تحقیق و توسعه از سازماندهی ، برنامه ریزی و مدیریت علمی برخوردار
بناشد تخصیص یافتن بودجه های کلان به این بخش نیز بجز اتلاف منابع ریالی ، ارزی و
مخصوصا زمان مفید نیروهای کار ثمر دیگری نخواهد دشت . در کره جنوبی با حمایت های
بیدریغ دولت از سال 1961 میلادی اقدام به تاسیست موسسه های علمی و پژوهشی گردید که
در این موسسات زبده ترین نیروهای علمی و تخصصی پس از شناسایی و طی دوره های آموزشی
در داخل و خارج از کشور به فعالیت پرداخته که از نتایج کار و گسترش آنها هم اکنون
محصولات متنوعی به تولید انبوه رسیده که از جایگاه رقابتی مناسبی نیزدر بازارهای
بین المللی برخوردار میباشد و این نشانگر این حقیقت است که بجای حمایت از صنایعی
که از ساختار و تکنولوژی مناسب برخوردار نیستند چنانچه برای ایجاد مراکز علمی ،
پژوهشی و یا برنامه ریزی اصولی بروی منابع انسانی سرمایه گذاری گردد امکان بازگشت
سرمایه و رسیدن به بهره وری لازم دور از انتظار نخواهد بود . علیرغم اینکه بودجه
های تخصیص یافته برای مراکز علمی و پژوهشی در مقایسه با کشورهای پیشرفته فوق
العاده ناچیز و در خود توجه نمیباشد ولی علت رکود و ایستایی در صنایع داخلی بغیر
از بودجه به میزان قابل توجهی از کیفی نبودن سازماندهی ، برنامه ریزی و عملکرد در
مراکز مورد نظر تاثیر پذیرفته و به اصطلاح در پختن شالوده کار از روشهای علمی و
اصولی استفاده نشده است . چنانچه دشان توان ابتکار ، خلاقیت و نوآوری را یکی از
پیش نیازهای نیروی انسانی مشغول به فعالیت در این بخش در مد نظر داشته باشم ،
برخورداری از تجهیزات ، امکانات رفاهی و خصوصا فراهم بودن شرایط محیطی از موارد
دیگری هستند که در صورت بودن ساختاری مناسب امکان رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده
را در این زمینه امکان پذیر میسازند . وجود شبکه های ارتباطی گسترده و گردش سریع
اطلاعات را در عصر حاضر رمز موفقیت در فعالیتهای اقتصادی به حساب میآورند و به
اصطلاح در عرصه رقابت ، برنده اصلی رقیبی میباشد که پس از دریافت اطلاعات توان
پردازش و کاربردی کردن ، آن را نیز در کمترین زمان ممکن داشته باشد
در نهایت باز مشکل به مدیریت سازمان و
چگونگی اداره کردن بخشهای مختلف به وسیله مدیریت های طراز اول برمیگردد که در این
مطالعه مدیریت کیفیت مراکز تحقیق و توسعه در اولویت خاص قرار گرفته است جهت خروج
از رکود و ایستایی فعلی در سازمانها و رسیدن به پویایی نیاز به تغییر و تحول و
پذیرش دگرگونی میباشد و این گام اساسی بایستی نخست در کیفی کردن فعالیتهای مراکز
تحقیق و توسعه برداشته شود . با ارائه طرحی نوین در نمودار شماره 1 ضمن ایجاد
توانمندیهای لازم ، گسترده بودن شبکه های ارتباطی و گردش سریع اطلاعات نیزمورد
تاکید قرار گرفته است
در ساختار ارائه شده در نمودار شماره 1
اهمیت ویژه ای به هسته مرکز یعنی مدیریت کیفیت مراکز تحقیق و توسعه داده شده است و
به دقت کیفیت عملکرد نیروهای انسانی در سطوح مختلف فعالیت که در مفهوم مراکز
تحقیقاتی در سطح محلی ، ملی و فراملی در مد نظر می باشد مورد بررسی و نظارت قرار
میگیرد . با ارزیابی دقیق پروژه های تحقیقاتی و نیروهای انسانی شاغل در آنها از
ادامه کارهای تشریفاتی و هزینه برکه در نهایت تاثیر چندانی در امر توسعه و یا
افزایش بهره وری ندارند نه تنها در سطح محلی بلکه در سطح ملی نیز جلوگیری بعمل
آمده و با روشنگری اهداف رقابت در مقیاس جهانی مسئولین و پژوهشگران واحد شرایط در
این مرکز با برنامه ریزی های کوتاه و میان مدت و استراتژیک آشنا شده و بستر برای
جنبشی فراگیر در کیفی کردن کارهای تحقیقاتی آماده میگردد . همچنانکه
در نمودار شماره 1 به وضوح نشان داده شده است هدف از ارزیابی کیفی در سطوح مختلف
قابلیت تداوم تکنولوژیهای جاری و رسیدن به تکنولوژیهای مناسبت در سطح ملی در مد
نظر بوده و در بررسی کمیت همکاریهای علمی و صنعتی فراملی ، هدف انتخاب بهینه
تکنولوژی در مراحل قبل از انتقال آن تعقیب میشود که در ساختار مورد نظر بطور مخفف
با CT |ST |VT مشخص
گردیده اند . برای رسیدن به اهداف
مورد نظر در طرح ارائه شده اهمیت ویژه ای به همکاریهای بین صنعت و دانشگاه داده
شده و در انجام پروژه های تحقیقاتی مدیریت کیفیت مراکز تحقیق و توسعه از
پتانسیلهای موجود در دانشگاه ها در سطوح ملی و فراملی بهره مند میشود که در ساختار
مورد نظر به اختصار با LU |NU |EU به
آنها اشاره شده است . برای کاربردی کردن طرح ارائه شده نیاز به تغییر و تحول در
ساختارهای موجود مراکز تحقیق و توسعه و دگرگون کردن آنها بوده و مهمتر از همه
شناخت نیروهای انسانی خلاق ، نوآور و پرورش دادن استعدادهای آنان در مد نظر میباشد
و حرکت در این مسیر بغیر از عزم ملی ، توجه و حمایتهای همه جانبه از طرف دولت را
نیز طلب مینماید تا با بهبود در کیفیت مراکز تحقیق و توسعه و فعالیتهای جهت دار در
آنها امکان رسیدن به تولید و محصولات رقابتی در مقیاس جهانی نیز فراهم گردد .
مطالعه مقالات دیگر از نگارنده در این زمینه از 14-6 قابل توصیه میباشد
نتیجه گیری و پیشنهادات
1 در
جهان پیوسته در حال تغییر و تحول ، اقتصاد جهانی با شتاب رو به یکپارچگی و سراسری
شدن دارد . دیگر قلمرو اقتصاد کشورها را نمیتوان در مرزهای ملی تعریف و محدود نمود . هر صنعت و خدمتی باید خود را در میان
همتایان جهانی تعریف کند.
2 قدرت
و توان تحقیق و توسعه یکی از اساسی تر ین معیارها برای سنجش و تناسب نیروها در سطح
جهانی است اهمیت این امر از این جنبه میباشد که تکنولوژیهای جدید از بطن فعالیتهای
تحقیق و توسعه ای خلق میشوند که بدون وجود آنها نمیتوان به توانمندی تولیدی قادر
به رقابت دست یافت
3 مقاومت
در مقابل تغییر یکی از موانع عمده در مسیر رشد و رسیدن به اهداف توسعه مییابد . چه بسیارند سازمانهایی که هنوز هم با
روشهای قدیمی ، کیفیت پایین و هزینه های بالا محصولاتی را تولید میکنند که میتواند
قسمتی از نیازهای داخلی را تامین نماید و عدم هماهنگی با دگر گونیها به غیر رقابتی
بودن محصول انجامیده است
4 برای
رقابت در عرصه های تجارت بین المللی نیاز به تولید در مقیاس جهانی میباشد که از
تغییر در ساختارها و حاکمیت نگرشی سیستمی میتواند امکان پذیر گردد . مدیریت کیفیت
مراکز تحقیق و توسعه در قالب LNE تلاشی جهت دار در این
زمینه بوده و با ارائه طرحی نوین میتواند نقشی تعیین کننده در رقابت پذیری صنایع
داشته باشد
5 در
عصر اطلاعات و ارتباطات ، مشارکت نه تنها در سطح ملی بلکه در سطح بین المللی نیز
با تمرکز گرایی سعی در ایجاد سینرژی دارد . جهت موفقیت در فعالیتهای مربوط به
تحقیق و توسعه ، بهره بردن از توانهای علمی و تخصصی در اولویت قرار میگیرد . در
نمودار شماره 1 با گسترش شبکه های ارتباطی و اطلاعاتی در سطح ملی و فراملی امکان
همکاریهای تنگاتنگ بین صنعت و دانشگاه فراهم شده و به حمایت های همه جانبه از طرف
نیز تاکید گردیده است
فروش انواع کاشی مراکشی و قیمت
